İLAÇLARIN SINIFLANDIRILMASI
İlaç: Hastalıkların önlenmesi, tanısı, tedavisi ya da hafifletilmesi amacı ile kullanılan ve canlı organizma tarafından alındığında, vücut işlevinde değişiklik yapan maddedir.
Jenerik ilaçlar: Etken maddesinin patent süresi dolmuş ve birden çok firmanın üretebildiği ilaçlara denir.
Orijinal ilaçlar: Uzun araştırmalar ve klinik çalışmaları sonucu belli bir hastalık üzerinde olumlu etki yaratmış temeli patentli bir moleküle dayanan ve daha önceden benzeri olmayan yeni ilaçlara denir.
İlaçların Sınıflandırılması:
- Etki alanı
- Kökenler
- Kullanım amacı
Etki alanına göre sınıflandırma:
- Lokal etki: İlacın dokuya uygulandıktan sonra belli bir alana etki etmesidir.
- Sistemik etki: İlacın kan dolaşımına geçtikten sonra organizmada yaptığı etkidir.
- Selektif etki: İlaçların dolaşıma geçtikten sonra belli bir organa daha fazla etki göstermesidir.
Kullanım amacına göre sınıflandırma:
- Koruyucu: Olası bir hastalık durumundan korunmak ya da fizyolojik bir olayı geçici olarak değiştirmek
- Tamamlayıcı: Organizmadaki hormon, vitamin vb. endojen ya da eksojen eksikliğini doğrudan ya da dolaylı olarak gidermek
- Radikal: Var olan hastalığın nedenine yönelik
- Semptomatik: Hastalığın nedenini ortadan kaldırmadan sadece hastalığın belirtilerini gidermek
İlacın Etki Gösterdiği Sistemlere Göre Sınıflandırılması:
- Merkezi sinir sistemine etki eden ilaçlar: Hipnotikler, anestezikler, sedatifler.
- Kalp ve damar sistemine etki eden ilaçlar: Digitalin vb.
- Sindirim sistemine etki eden ilaçlar: Antiasitler, antiemetikler.
- Solunum sistemine etki eden ilaçlar: Ekspektoranlar.
- Endokrin sistemine etki eden ilaçlar: Testesteron, östrojen.
- Bulaşıcı hastalıklara etki eden ilaçlar: Sulfanomidler, vb
İlaçların semptomlara göre ve vücut işlevlerini etkileme durumuna göre sınıflandırılması:
- Analjezik: Ağrı kesici, ağrıyı azaltır.
- Diüretik: idrar atılımını kolaylaştıran ve fazlalaştıran ilaçtır.
- Vazodilatatör: Kan damarlarının genişlemesini sağlayan, böylelikle damar duvarlarına karşı kanın basıncını azaltan bir ilaç grubudur. Bu durum, kanın daha rahat akmasını ve kalbin daha etkili pompalamasına olanak tanır
- Laksatif: Dışkı atılımını kolaylaştırır
- Trankilizan (Anksiyolitik): Stresin insan üzerindeki etkilerini, sıkıntı, gerginlik, anksiyete (endişe, korku), disfori (rahatsızlık duygusu) gibi duyguları azaltan veya ortadan kaldıran ilaçlardır.
- Antibiyotik: Enfeksiyonu önler ya da ortadan kaldırır
- Vitamin ve mineraller: Yetersiz besin alımında destekleyici
- Antihipertansif: Kan basıncını düşürür.
- Antispazmotik: Spazm çözücü, spazm giderici veya antispazmodik, düz veya çizgili kaslarda gerçekleşen spazmları durduran ilaç ya da bitkiler için kullanılan tabir.
- Antienflamatuar: Ağrı kesici ve ateş düşürücü maddelerdir.
- Antipiretik: Ateş düşürücüler, ateşli durumlarda vücut sıcaklığını düşüren ilaçlardır
- Antikoagülan: Pıhtılaşma faktörlerinin etkinliğini ya da sentezini bozarak pıhtılaşma sürecini inhibe eden ve kanın koagülasyon yeteneğini azaltan ilaçlardır.
- Antitüssif: Öksürük kesici ilaç
- Antibakteriyel: Bakteriler ve bazı parazitler gibi bir takım mikropların neden olduğu enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılan bir grup ilaca verilen isimdir
- Antiaritmik: Kalp atım hızını düzenler.
- İnotrop: Miyokardın kasılmasını güçlendirir.
- Antiangin: Koroner kan akımını arttırır
- Antikoagülan: Pıhtılaşmayı önler
- Bronkodilatatör: Hava yolunu açar.
- Antiemetik: Mide bulantısını azaltır
- Antiasit: Mide asiditesini azaltır
- İnsülin: Kan glikoz seviyesini düşürür
- Kortikosteroid: Enflamasyonu azaltır
- Antidiyareik: Diyareyi (ishal) azaltır
- Sedatif ve Hipnotik: Uyumaya yardımcı olur
- Antipsikotikler: Psikolojik semptomları azaltır
- Antianksiyotik ajanlar: Anksiyeteyi azaltır
- Antidepresanlar: Depresyonu azaltır
- Hormonlar: Hormon replasmanı
